Kosaciec blady cięty kłącze

Kosaciec blady (Iris pallida) to znany nam z przydomowych ogródków irys. W wielu językach jego nazwa zwyczajowa brzmi podobnie – jest to „iris” lub „orris”- i zaczerpnięta została od greckiego słowa oznaczającego tęczę, prawdopodobnie ze względu na mnogość barw, jakie mogą przybierać kwiaty tej rośliny.

Kłącza irysu bladego wykorzystywano dawniej na wiele sposobów. Sporządzano z nich przede wszystkim wywary, gotując 1 łyżkę surowca w 2 szklankach wody przez 10 minut, lub wyciągi alkoholowe, macerując 1 część surowca w 5 częściach alkoholu 40% przez 2-4 tygodnie. 2 szklanki wywaru lub mały kieliszek ziołowej nalewki irysowej dziennie wystarczyły, aby wesprzeć pracę wątroby, poprawić trawienie i podnieść apetyt, pobudzić pracę nerek, jelit i gruczołów dokrewnych, a także uśmierzyć bóle głowy, zębów i stawów. Preparaty z kłączy irysu zalecane były ponadto w przypadku zapalenia oskrzeli oraz chorób skóry. Stosowano je również zewnętrznie w postaci okładów i maści, szczególnie na bolące mięśnie i stawy, a także na skaleczenia i oparzenia, aby pobudzić ich gojenie się.

Należy podkreślić, że kosaciec blady był nie tylko rośliną prozdrowotną, ale też istotnym surowcem aromatycznym. Jego wysuszone kłącza wraz z upływem czasu nabierają przyjemnego zapachu fiołków i podobno najlepiej pachną po trzech latach. Są zatem wykorzystywane jako składnik potpourri i saszetek zapachowych, który nie tylko nadaje aromat, ale też wzmacnia i przedłuża zapach całej mieszanki. W średniowiecznej Anglii pachnącymi kłączami irysu aromatyzowano lniane tkaniny, a po zmieleniu posypywano nimi lniane dywany i obrusy. Dziś z kłączy irysu pozyskuje się olejek eteryczny, który jest wysoko ceniony w perfumiarstwie i przemyśle kosmetycznym jako element zapachowy i utrwalający.

Nasze prawo nie pozwala polecać kłączy irysu do spożycia, jednakże nie sposób pominąć jeszcze jednego ich zastosowania, jakim jest zastosowanie spożywcze. Sproszkowane kłącze jest jednym z wielu składników marokańskiej przyprawy „ras el hanout”. Olejek eteryczny natomiast jest powszechnie dodawany do napojów, lodów, cukierków gum do żucia i alkoholi, zwłaszcza ginów (np. Bombay Sapphire).

DZIAŁANIE:

• Wyciągi z kłączy kosaćca bladego pozytywnie wpływają na układ ruchu i skórę.

ZASTOSOWANIE:

• zewnętrznie do okładów na mięśnie i stawy oraz do pielęgnacji skóry w przypadku skaleczeń, oparzeń, podrażnień i innych uszkodzeń,
• jako surowiec zapachowy i utrwalacz zapachów,
• jako surowiec do produkcji domowych kosmetyków.