Drewno agarowe oud

Drewno agarowe to jeden z najbardziej niezwykłych i najbardziej pożądanych składników perfumeryjnych. Drewno agarowe nazywane jest również drewnem aloesowym, ale najczęściej spotkamy je pod nazwą oud lub też audth, oudh, czy ud. Japończycy mówią na nie jinko, a Hindusi – aguru.

Aromat drewna agarowego to upojna mieszanka balsamiczności, czyli zapachu typowego dla żywicy, drzewności i słodyczy. Jest mocny, głęboki i zdecydowany. Odnoszę też wrażenie, jakby był ciepły i otulający. Długo utrzymuje się w powietrzu, kojąc zmysły. Niektórzy określają ten zapach jako połączenie drzewa sandałowego, paczuli i skóry.

Oud pozyskuje się z drzew z rodzaju Aquilaria, wśród których najszlachetniejszymi gatunkami są Aquilaria malaccensis i Aquilaria sinensis. Drzewa te należą do rodziny Thymelaeaceae – wawrzynkowatych, i występują w Azji na obszarze rozciągającym się od stanu Assam w Indiach, poprzez Birmę, Tajlandię, Wietnam, Kambodżę i Indonezję, aż po Japonię.

Oud, nazywany też agarem lub aloesem, to także żywica, którą drzewa te produkują w odpowiedzi na atak pleśni Phialophora parasitica. Pleśń może dotknąć drzewo w momencie, gdy zostanie ono uszkodzone przez chrząszcze z gatunku Dinoplatypus chevrolati, które żywią się jego drewnem. Atakuje wtedy drzewo od wewnątrz, poczynając od samego środka rdzenia. W obronie przed zakażeniem drzewo zaczyna wytwarzać gęstą, ciężką, ciemnobrązową żywicę o obłędnym zapachu, którego nie sposób podrobić.

Drzewo produkujące agar można rozpoznać tylko po jego rdzeniu – zdrowe drzewo posiada lekki, kremowo-biały, bezwonny rdzeń, który nie stanowi zbyt wielkiej wartości. Rdzeń chorego drzewa ciemnieje od środka do zewnątrz w miarę postępowania zakażenia, nasączając się żywicą. Staje się wtedy ciężki i aromatyczny i nabiera barwy złoto-brązowej, ciemnobrązowej lub nawet czarnej.

Jako że zarówno żywica, jak i pleśń to zawodnicy trudni do pokonania, ich walka trwa wiele lat, a z upływem czasu drzewo powoli obumiera. Im chore drzewo jest starsze, tym cenniejsza jego żywica, która w miarę starzenia się zyskuje na jakości – jej zapach nabiera wielowarstwowości i głębi. Dobrej jakości żywica oud powinna mieć co najmniej 50 lat, a wiek tych najszlachetniejszych przekracza 100 lat.

Coraz trudniej znaleźć dziko rosnące drzewa agarowe, ponieważ jest ich coraz mniej, dlatego oud jest jednym z najdroższych, naturalnych surowców na świecie. Na rynku dostępne jest drewno agarowe lub otrzymana z niego czysta żywica bądź olejek eteryczny. Na 20 ml olejku średniej jakości potrzeba 30 kg drewna, a na tyle samo najlepszego olejku – około 70 kg! 20 ml olejku wysokiej jakości kosztuje od tysiąca do 30 tysięcy dolarów. Jeden kilogram młodego drewna agarowego kosztuje około 200 dolarów, natomiast starego – od tysiąca do 100 tysięcy. Z kolei jeden kilogram czystej żywicy kosztuje od 30 do 300 tysięcy dolarów. W przypadku surowców pochodzących z drzew uprawianych na plantacjach ceny mogą być niższe.

Kiedy agar stał się popularny na świecie, zaczęto licznie wycinać drzewa Aquilaria, co poskutkowało znacznym obniżeniem ich populacji i objęciem ich ścisłą ochroną. Wielkie nadzieje pokłada się w uprawie tych drzew, które plantatorzy samodzielnie infekują. Nielegalne wycinki wciąż jednak mają miejsce, ponieważ nie da się z zewnątrz ocenić, czy drzewo produkuje agar. Rozkwitł także handel surowcami, które tylko udają żywicę lub drewno agarowe. Co więcej, na rynku perfum spotkać możemy pozycje, które mają w nazwie słowo „oud”, pomimo tego, że wcale go nie zawierają. Warto zatem dokładnie czytać skład perfum, a w przypadku chęci zakupu drewna lub żywicy, kierować się renomą sprzedawcy i pamiętać, że nie są to tanie surowce.

W tradycyjnym lecznictwie wykorzystywano ścinki drewna agarowego, z których sporządzano wywary mające pomagać w przypadku reumatyzmu, odry i bólu brzucha. Podawano je matkom podczas porodu i po nim, aby złagodzić jego trudy. Wierzono ponadto, że wszelkie preparaty z oudu posiadają właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Zastosowanie miał również dym i aromat kadzideł agarowych. Rozpalano je przy chorych zmagających się z dolegliwościami tarczycy, astmą, niepokojem i stresem. Do dziś zapach oudu uznawany jest za jeden z najbardziej relaksujących zapachów na świecie, który przynosi spokój ducha i pogodny nastrój.